hawthorne etkisi ne demek?

Hawthorne Etkisi, bir araştırmaya katılan bireylerin, sadece gözlemlendiklerini bilmeleri nedeniyle davranışlarını değiştirmeleri durumudur. Bu değişiklikler, araştırmanın amacından bağımsız olarak ortaya çıkabilir ve sonuçların doğruluğunu etkileyebilir.

Temel olarak, insanlar bir deneye dahil olduklarının farkında olduklarında, performanslarını artırma veya davranışlarını değiştirme eğiliminde olabilirler. Bu durum, araştırmacılar için yanıltıcı sonuçlara yol açabilir, çünkü gözlemlenen değişiklikler, uygulanan müdahalenin etkisinden ziyade, sadece gözlem altında olmanın bir sonucu olabilir.

Hawthorne Etkisi ilk olarak 1920'lerde ve 1930'larda Hawthorne Works fabrikasında yapılan bir dizi çalışmada gözlemlenmiştir. Bu çalışmalarda, işçilerin çalışma koşulları (örneğin, ışıklandırma, dinlenme araları) değiştirilmiş ve verimlilikleri ölçülmüştür. İlginç bir şekilde, çalışma koşulları iyileştirildiğinde de kötüleştirildiğinde de verimlilik artmıştır. Bu durum, araştırmacıların, işçilerin sadece araştırmaya dahil olduklarını bilmelerinin bir sonucu olduğu sonucuna varmalarına neden olmuştur.

Hawthorne Etkisi'ni azaltmak için çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Bunlar arasında, katılımcıların araştırmanın amacını bilmemesi (körleme), kontrol gruplarının kullanılması ve gözlemin mümkün olduğunca doğal ortamlarda yapılması sayılabilir.